صدای کالیپر ترمز یکی از آزاردهنده‌ترین مشکلاتی است که بسیاری از رانندگان، به‌ویژه در خودروهای با کارکرد بالا یا ترمزهای سرویس‌نشده، با آن مواجه می‌شوند. اگر شما هم هنگام ترمز گرفتن صدای لق‌لق یا تق‌تق می‌شنوید و احساس می‌کنید که چیزی در سیستم ترمز لق می‌زند، احتمال زیادی وجود دارد که مشکل از لقی کالیپر ترمز باشد. در چنین شرایطی، دانستن روش‌های رفع صدای کالیپر ترمز نه‌تنها به آرامش رانندگی کمک می‌کند، بلکه از فرسودگی بیشتر قطعات و افزایش هزینه‌های تعمیراتی در آینده هم جلوگیری می‌کند.
اما سؤال اصلی اینجاست: چگونه صدای کالیپر ترمز را تشخیص بدهیم و برای رفع آن چه کاری باید انجام دهیم؟
در این مقاله از ایران ماکسیما با بیش از یک دهه فعالیت تخصصی به عنوان تعمیرگاه ماکسیما دارد، به‌صورت کامل به بررسی علت صدای کالیپر، روش‌های گرفتن لقی کالیپر ترمز، تفاوت آن با صداهای دیگر سیستم ترمز، و نکاتی برای پیشگیری از تکرار این مشکل می‌پردازیم.
چرا کالیپر ترمز صدا می‌کند؟
وقتی صحبت از صدای غیرعادی در سیستم ترمز خودرو می‌شود، کالیپر ترمز یکی از اولین بخش‌هایی است که باید مورد بررسی قرار گیرد. صدای کالیپر معمولاً به‌صورت تق‌تق، لق‌لق یا صدای فلز به گوش می‌رسد؛ مخصوصاً هنگام عبور از دست‌انداز یا ترمزگیری ناگهانی. این صدا نه‌تنها آزاردهنده است، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل فنی جدی‌تر باشد که اگر به‌موقع برطرف نشود، هزینه‌های بیشتری را به شما تحمیل می‌کند.
در ادامه، به بررسی اصلی‌ترین عواملی می‌پردازیم که باعث صدای لقی کالیپر ترمز می‌شوند:
عامل اصلی ایجاد صدای لقی کالیپر ترمز
لقی کالیپر زمانی اتفاق می‌افتد که فاصله یا بازی بیش‌ازحد بین کالیپر و پایه‌ی آن ایجاد شود. این موضوع باعث می‌شود کالیپر هنگام حرکت خودرو یا ترمزگیری، به‌صورت آزادانه تکان بخورد و ایجاد صدا کند. در خودروهایی که به‌مرور زمان سرویس نشده‌اند یا در مناطق مرطوب کار می‌کنند، این لقی شایع‌تر است.
ساییدگی قطعات داخلی کالیپر
یکی دیگر از دلایل شایع صدای کالیپر ترمز، فرسایش و ساییدگی قطعات داخلی آن است. اجزایی مثل گاید پین‌ها، بوش‌های لاستیکی یا فنرهای نگهدارنده اگر دچار ساییدگی یا ترک شوند، نمی‌توانند کالیپر را در جای خود ثابت نگه دارند و همین موضوع منجر به تولید صدا در هنگام حرکت یا ترمزگیری می‌شود. بی‌توجهی به این فرسودگی می‌تواند در درازمدت عملکرد کلی ترمز را هم تحت تأثیر قرار دهد.
نفوذ رطوبت و زنگ زدگی به قسمت‌های متحرک
در مناطق مرطوب یا هنگام شست‌وشوی مکرر خودرو بدون خشک‌کردن کامل ترمزها، احتمال زنگ‌زدگی قطعات متحرک کالیپر به‌شدت افزایش می‌یابد. این زنگ‌زدگی باعث کاهش روانی حرکت قطعات و در برخی موارد قفل‌شدن نسبی آن‌ها می‌شود. نتیجه؟ صدایی شبیه به گیر کردن فلز در فلز که اغلب با لقی اشتباه گرفته می‌شود، اما می‌تواند خطرناک‌تر هم باشد.
نصب نادرست یا تنظیم نشدنی کالیپر
گاهی اوقات مشکل نه از فرسودگی است و نه از رطوبت، بلکه از نصب نادرست کالیپر در زمان تعویض یا سرویس ترمز است. اگر کالیپر به درستی در محل خود پیچ نشود یا رگلاژ درستی نداشته باشد، به‌مرور زمان دچار حرکت آزاد و ایجاد صدا می‌شود. متأسفانه این مشکل اغلب توسط تعمیرکاران کم‌تجربه نادیده گرفته می‌شود.
ویدیوی رفع صدای کالیپر ترمز
در این ویدیو به‌صورت عملی می‌بینید که چطور می‌توان صدای لقی کالیپر ترمز را به‌سادگی و با کمترین هزینه رفع کرد.
چگونه لقی کالیپر ترمز را بگیریم؟
اگر متوجه صدای لقی کالیپر ترمز شده‌اید، خبر خوب این است که معمولاً می‌توان با چند اقدام ساده و کم‌هزینه این مشکل را برطرف کرد. برای رفع صدای کالیپر ترمز نیازی به تعویض کامل سیستم ترمز نیست؛ در بسیاری از موارد با یک بررسی دقیق، تمیزکاری و تعویض چند قطعه کوچک، مشکل به‌کلی حل می‌شود.
در ادامه با روش‌های اصلی برای گرفتن لقی کالیپر آشنا می‌شوید:
تمیز کردن و روانکاری قطعات کالیپر
اولین قدم برای رفع صدا، تمیز کردن گاید پین‌ها، بوش‌های لاستیکی و فنرهای کالیپر است. این قطعات اگر دچار تجمع گرد و خاک یا زنگ‌زدگی شوند، عملکرد صحیح خود را از دست می‌دهند و باعث لقی یا گیر کردن کالیپر می‌شوند. استفاده از اسپری تمیزکننده ترمز و سپس اعمال مقدار مناسبی از گریس مخصوص کالیپر روی قطعات متحرک، می‌تواند به طرز چشم‌گیری صدا را کاهش دهد.
نکته مهم این است که از گریس‌های مناسب با دمای بالا و مقاوم در برابر آب استفاده شود تا اثر آن ماندگار باشد.
تعویض قطعات فرسوده (پین، بوش، فنر)
در صورتی که قطعات داخلی کالیپر مثل پین‌ها، بوش‌های لاستیکی یا فنرهای نگهدارنده دچار ساییدگی یا پارگی شده باشند، تمیزکاری به‌تنهایی کافی نیست. در این حالت باید قطعات معیوب را با نمونه‌های نو و اصل جایگزین کرد. خوشبختانه این قطعات قیمت بالایی ندارند و در دسترس هستند، ولی تأثیر زیادی در گرفتن لقی کالیپر ترمز دارند.
تعویض این قطعات معمولاً در کمتر از یک ساعت قابل انجام است و در صورت انجام صحیح، عملکرد ترمز به حالت استاندارد بازمی‌گردد.
تنظیم مجدد موقعیت کالیپر برای جلوگیری از سفتی
گاهی مشکل از لقی نیست، بلکه از نصب ناصحیح یا تنظیم نبودن موقعیت دقیق کالیپر نسبت به دیسک ترمز است. در این حالت، باید پیچ‌های نگهدارنده بررسی و در صورت نیاز رگلاژ شوند تا کالیپر در جای درست خود قرار گیرد. کالیپر باید به‌گونه‌ای نصب شود که نه سفت باشد، نه آزاد؛ بلکه با حداقل لقی و حداکثر پایداری در جای خود باقی بماند.
اگر نصب یا تنظیم موقعیت به‌درستی انجام نشود، حتی با تعویض قطعات هم صدای ترمز ممکن است ادامه پیدا کند.
مطالعه بیشتر در ایران ماکسیما: تعمیر موتور ماکسیما
نشانه‌هایی که نیاز به تعمیر کالیپر دارید
گاهی صدای غیرعادی ترمز فقط نوک کوه یخه و مشکل اصلی چیزی عمیق‌تر از یک لقی ساده است. کالیپر ترمز به عنوان یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم ترمز خودرو، نقش کلیدی در توقف ایمن خودرو دارد. اگر این قطعه دچار ایراد شود، نه‌تنها صدای ناخوشایند تولید می‌کند، بلکه ممکن است عملکرد کلی ترمز را نیز مختل کند.
در ادامه به مهم‌ترین نشانه‌هایی می‌پردازیم که به شما می‌گویند وقت آن رسیده که به فکر تعمیر کالیپر ترمز باشید:
1. صدای مداوم و شدید در زمان ترمز گرفتن
اگر صدای لق‌لق یا تق‌تق تنها در یک لحظه خاص نیست و همیشه هنگام ترمز گرفتن تکرار می‌شود، این نشانه‌ای واضح از یک مشکل ساختاری در کالیپر است. در این حالت ممکن است قطعات داخلی کاملاً فرسوده شده یا گاید پین‌ها گیر کرده باشند. در چنین وضعیتی، تنها راهکار واقعی تعمیر یا تعویض کالیپر ترمز است.
2. کاهش بازده ترمز و کشیده‌شدن خودرو به یک سمت
اگر هنگام ترمزگیری، خودرو به یک سمت کشیده می‌شود، احتمال زیادی وجود دارد که یک کالیپر به‌درستی عمل نمی‌کند. این مشکل معمولاً به‌دلیل گیر کردن پیستون کالیپر یا عملکرد نامتقارن آن ایجاد می‌شود و نیاز به بررسی و تعمیر تخصصی دارد.
3. نشت روغن ترمز از محل اتصال کالیپر
وجود لکه‌های روغنی روی چرخ یا اطراف کالیپر نشان‌دهنده نشتی روغن ترمز است. این اتفاق می‌تواند به‌دلیل خرابی واشرها، ترک خوردن بدنه یا فرسودگی اتصالات باشد. نشت روغن یک هشدار جدی است و باید بلافاصله برطرف شود، چرا که باعث کاهش شدید قدرت ترمز می‌شود.
4. لرزش پدال ترمز یا صدای ساییدگی
اگر هنگام فشردن پدال، احساس لرزش شدید یا صدای فلز به فلز دارید، ممکن است یکی از کالیپرها درست عمل نکند یا لنت به‌درستی روی دیسک ننشسته باشد. این حالت نه‌تنها ناراحت‌کننده، بلکه برای ترمزگیری‌های اضطراری هم خطرناک است.
پیشگیری از صدای کالیپر ترمز
اگر تجربه ناخوشایند صدای لقی کالیپر ترمز را داشته‌اید، احتمالاً می‌دانید که چقدر می‌تواند آزاردهنده و نگران‌کننده باشد. خوشبختانه، این مشکل در بسیاری از موارد کاملاً قابل پیشگیری است. با رعایت چند نکته ساده اما کلیدی، می‌توان از ایجاد صدای اضافی و هزینه‌های اضافی جلوگیری کرد و طول عمر سیستم ترمز را افزایش داد.
در ادامه، مهم‌ترین راهکارهای پیشگیری از صدای کالیپر ترمز را با هم مرور می‌کنیم:
سرویس منظم کالیپر و کنترل لقی‌ها
یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای جلوگیری از صدای کالیپر، سرویس دوره‌ای سیستم ترمز و بررسی لقی قطعات کالیپر است. با باز کردن گاید پین‌ها، تمیز کردن قطعات متحرک، و استفاده از گریس مخصوص ترمز، می‌توان حرکت نرم و بدون صدا را تضمین کرد.
توصیه می‌شود که حداقل هر ۲۰هزار کیلومتر یا هر بار تعویض لنت، این سرویس انجام شود. همچنین مکانیک باید لقی احتمالی در کالیپر را بررسی کرده و در صورت وجود، آن را اصلاح کند.
استفاده از قطعات اصلی و باکیفیت
بسیاری از صداهای کالیپر ناشی از استفاده از قطعات بی‌کیفیت یا غیراستاندارد است. قطعاتی مانند بوش لاستیکی، پین راهنما یا حتی پیچ‌های کالیپر، اگر کیفیت مناسبی نداشته باشند، به‌سرعت دچار فرسایش می‌شوند و ایجاد لقی می‌کنند.
استفاده از قطعات اصل کارخانه‌ای یا برندهای معتبر نه‌تنها عملکرد بهتری دارد، بلکه در بلندمدت باعث صرفه‌جویی در هزینه و جلوگیری از دردسرهای احتمالی می‌شود.
اجتناب از ترمزهای شدید و ناگهانی
ترمزهای شدید، به‌خصوص زمانی که خودرو در سرعت بالا قرار دارد، فشار زیادی به کل سیستم ترمز وارد می‌کنند؛ از جمله به کالیپر. این فشارها می‌توانند به مرور زمان باعث تغییر شکل قطعات داخلی یا کاهش انعطاف بوش‌ها شوند و در نهایت منجر به ایجاد صدا در کالیپر ترمز شوند. رانندگی نرم‌تر و ترمزگیری منطقی در کنار سرویس مناسب، یک ترکیب ایده‌آل برای پیشگیری از این مشکل است.
جمع بندی
صدای کالیپر ترمز از آن دسته مشکلاتی است که نباید نادیده گرفته شود. این صدا ممکن است به دلایل مختلفی مانند لقی قطعات، فرسودگی اجزای داخلی، زنگ‌زدگی یا نصب نادرست ایجاد شود و در صورت بی‌توجهی، باعث اختلال در عملکرد ترمز و حتی افزایش خطرات رانندگی شود.
خبر خوب این است که در بیشتر مواقع، این مشکل با اقداماتی ساده مثل تمیز کردن قطعات، روانکاری مناسب، تعویض پین یا بوش‌های فرسوده و تنظیم مجدد کالیپر به‌راحتی قابل رفع است.
علاوه‌بر این، با رعایت نکاتی مثل سرویس منظم سیستم ترمز، استفاده از قطعات باکیفیت و پرهیز از ترمزگیری‌های شدید، می‌توان از بروز این مشکل در آینده جلوگیری کرد.
در نهایت، اگر هنگام ترمزگیری صدای غیرعادی می‌شنوید، به آن بی‌تفاوت نباشید. بررسی و رفع به‌موقع این صداها، هم ایمنی رانندگی شما را حفظ می‌کند و هم از هزینه‌های سنگین‌تر در آینده جلوگیری خواهد کرد.
سوالات متداول درباره رفع صدای لقی کالیپر ترمز
آیا صدای کالیپر ترمز خطرناک است؟
بله، در بسیاری از موارد صدای کالیپر ترمز می‌تواند نشانه یک ایراد فنی مهم باشد. هرچند که این صدا همیشه به معنای خطر فوری نیست، اما لقی یا گیر کردن قطعات کالیپر می‌تواند باعث کاهش دقت در عملکرد ترمز، ایجاد سایش غیر یکنواخت لنت و دیسک، و حتی کاهش قدرت ترمزگیری شود. اگر این صدا نادیده گرفته شود، ممکن است به مرور زمان منجر به افزایش فاصله ترمزگیری یا انحراف خودرو هنگام توقف شود که هر دو برای ایمنی شما خطرناک هستند. بهترین کار این است که در اولین فرصت توسط یک مکانیک متخصص بررسی شود، تا در صورت نیاز، تعمیرات لازم انجام شود.
چقدر زمان می‌برد تا لقی کالیپر ترمز را برطرف کنم؟
اگر مشکل صرفاً مربوط به لقی قطعاتی مثل گاید پین، بوش یا فنر نگهدارنده باشد، برطرف کردن آن معمولاً بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه زمان می‌برد. این شامل باز کردن کالیپر، تمیزکاری، روانکاری و در صورت نیاز تعویض قطعات فرسوده است. اما اگر نیاز به تنظیم مجدد یا بررسی دقیق‌تر محل نصب کالیپر باشد، ممکن است این زمان کمی بیشتر شود؛ مثلاً تا ۹۰ دقیقه. در هر صورت، اگر تعمیرکار باتجربه باشد و ابزار مناسب در دسترس باشد، رفع لقی کالیپر یک کار سریع و روزمره محسوب می‌شود و نیازی به باز نگه داشتن خودرو در تعمیرگاه برای مدت طولانی نیست.
آیا می‌توان بدون تخصص لقی کالیپر را گرفت؟
به‌طور کلی خیر، مگر اینکه تجربه خوبی در مکانیکی داشته باشید. گرفتن لقی کالیپر نیاز به باز کردن دقیق قطعات سیستم ترمز، تشخیص صحیح قطعات فرسوده، استفاده از گریس مخصوص با میزان و محل مناسب، و در نهایت بستن مجدد با گشتاور استاندارد دارد. هرگونه خطا در این فرآیند؛ مثلاً سفت‌کردن بیش از حد پیچ‌ها یا جاگذاری اشتباه بوش‌ها—ممکن است باعث گیر کردن کالیپر، آسیب به دیسک یا کاهش شدید عملکرد ترمز شود. اگرچه بعضی آموزش‌های ویدیویی ممکن است ساده به نظر برسند، اما در عمل، تجربه و دقت فنی بسیار مهم است. بنابراین توصیه می‌شود اگر تخصص کافی ندارید، این کار را به یک تعمیرکار ماهر بسپارید.
بهترین روغن یا روانکار برای کالیپر ترمز چیست؟
برای روانکاری کالیپر ترمز، باید از گریس مخصوص کالیپر ترمز (Brake Caliper Grease) استفاده کنید، نه روغن‌های معمولی یا گریس‌های صنعتی. این نوع گریس‌ها به‌طور خاص برای تحمل دمای بالا (تا ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد)، مقاومت در برابر آب، فشار و گرد و غبار طراحی شده‌اند.
ویژگی‌های یک گریس مناسب برای کالیپر ترمز: پایه سرامیکی یا سیلیکونی (در برابر دما و خوردگی مقاوم است)، فاقد مواد نفتی که باعث تورم بوش‌های لاستیکی شود و چسبندگی بالا بدون خشک‌شدن یا شره کردن در طول زمان برندهایی مثل Permatex، 3M، ATE و Liqui Moly محصولات تخصصی و مطمئنی برای این کار دارند. استفاده از روانکار نامناسب می‌تواند باعث ورم کردن بوش‌ها، گیر کردن گاید پین و حتی قفل کالیپر شود.
